เรียบเรียงจากหนังสือ “ประเทศไทยสร้างเมืองจักรยานได้ ฉบับผู้บริหารเมือง” จัดทำโดย มูลนิธิสถาบันการเดินและการจักรยานไทย
การพัฒนาเมืองหรือชุมชนให้เป็นมิตรกับการขี่จักรยาน เคล็ดลับอย่างหนึ่งอยู่ที่การกำหนดเป้าหมายให้ชัดเจน เพราะเป้าหมายที่ชัดจะช่วยให้การขับเคลื่อนบรรลุผลได้เร็วยิ่งขึ้น
การขับเคลื่อนเมืองจักรยานมีเป้าหมายคือทำให้จักรยานกลายเป็นพาหนะที่คนใช้ในชีวิตประจำวันเกิดขึ้นจริง เกิดการใช้จักรยานในการสัญจรในระยะใกล้ สร้างความปลอดภัย สะดวกในการเข้าถึงทุกที่ และใช้จักรยานต่อไปยังระบบขนส่งสาธารณะอื่นๆ ได้ ซึ่งผู้บริหารเมืองที่จะนำพาเมืองไปสู่ความสำเร็จได้ ควรมีมุมความคิดที่ชัดเจนเกี่ยวกับเป้าหมาย ดังนี้
(1) จักรยานอยู่ในวิถีชีวิต
ไม่มองการขับเคลื่อนชุมชนหรือเมืองจักรยานเป็นกิจกรรมที่จัดเป็นวาระ เพียงเพื่อให้เกิดกระแสความตื่นตัว เช่น จัดมหกรรมการขี่จักรยานแล้วถ่ายรูปคนยิ้มแย้มแล้วจบงาน แต่ผู้บริหารเมืองควรมองเรื่องนี้เหมือนเป็นเครื่องมือที่กระตุ้นให้เกิดความสนใจในจักรยาน โดยใช้กิจกรรมต่างๆ และกลุ่มชมรมจักรยานมาช่วยผลักดันให้คนในชุมชนเปลี่ยนพฤติกรรม หันมาใช้จักรยานในชีวิตประจำวันมากขึ้น
(2) จักรยานเป็นวิถีเพื่อสร้างสุขภาวะ
ควรวางเป้าหมายให้จักรยานเป็นส่วนหนึ่งของการสร้างวิถีสุขภาวะ มากกว่าการปั่นแบบกิจกรรมหรือต้องมีอุปกรณ์ครบครัน คือต้องผลักดันทุกวิถีทางให้จักรยานอยู่ในวิถีชีวิตอย่างเป็นธรรมชาติและยั่งยืน ส่งเสริมให้คนทุกวัยออกมาใช้จักรยานในชีวิตประจำวัน ให้เป็นส่วนหนึ่งของการเดินทางในระยะไม่ไกล เช่น 3-5 กิโลเมตร โดยเฉพาะในกลุ่มผู้สูงอายุ ซึ่งการขี่จักรยานทุกวันจะช่วยให้ผู้สูงอายุกลับมามีสุขภาพแข็งแรง
(3) ปรับภาพลักษณ์นักขี่
ต้องมีกระบวนการสร้างภาพของคนใช้จักรยานให้เป็นผู้ที่ช่วยรักษาสิ่งแวดล้อม เป็นคนเท่ และใส่ใจในสุขภาพ พยายามทำให้จักรยานเป็นเรื่องทันสมัย ไม่ใช่สิ่งตกยุค ภาพลักษณ์ที่ดีจะกระตุ้นให้คนทุกวัยหันมาใช้จักรยานกันมากขึ้น
(4) มีความปลอดภัยในการใช้จักรยาน
ผู้บริหารเมืองควรจัดการพื้นที่ในความรับผิดชอบให้คนรู้สึกปลอดภัยในการใช้จักรยาน มั่นใจในการใช้จักรยานเพื่อการเดินทางได้จริง ซึ่งทำได้หลายวิธีร่วมกัน ทั้งการทำถนนให้ปลอดภัย มีป้ายสัญญาณ การจราจรเกี่ยวกับจักรยาน และออกกฎข้อบังคับในการใช้ถนนร่วมกัน รวมถึงรณรงค์สร้างความตระหนักเรื่องการเคารพสิทธิ์ในการใช้ทางร่วมกัน การมีวินัยจราจร เคารพกฎหมาย และควรมีการติดตามงานของทุกส่วนที่รับผิดชอบเพื่อสร้างความปลอดภัยในการใช้รถใช้ถนน
หากผู้บริหารมีเป้าหมายเคลียร์คัตชัดเจนแบบนี้ อีกทั้งหน่วยงานที่เกี่ยวข้องตอบรับแนวทางเป็นอย่างดี การที่ชุมชนของเราจะพัฒนาเป็นเมืองแห่งจักรยานที่มีสุขภาวะ ย่อมเป็นเรื่องที่ไม่ไกลเกินฝันแล้วล่ะครับ
