รมต.ขนส่งและ รมต.สิ่งแวดล้อมสหภาพยุโรปมุ่งมั่นปฏิบัติตามข้อตกลงสีเขียวสำหรับการเคลื่อนที่เดินทางในยุโรปที่เน้นบทบาทของจักรยาน
ในการประชุมร่วมอย่างไม่เป็นทางการ เมื่อวันที่ 30 ตุลาคม 2561 ที่ผ่านมา รัฐมนตรีขนส่งและรัฐมนตรีสิ่งแวดล้อมของประเทศที่เป็นสมาชิกสหภาพยุโรปได้ออกปฏิญญากราซว่าด้วย “การเริ่มต้นยุคใหม่: การเคลื่อนที่เดินทางที่สะอาด ปลอดภัย และสามารถจ่ายได้สำหรับยุโรป” หรือ Graz Declaration on “Starting a new era: clean, safe and affordable mobility for Europe” (กราซเป็นชื่อเมืองที่ใหญ่เป็นอันดับสองของประเทศออสเตรีย อันเป็นสถานที่จัดการประชุมครั้งนี้ – ผู้แปล) โดยประกาศความมุ่งมั่นอย่างชัดแจ้งที่จะปรับเปลี่ยนวิถีการขนส่งไปสู่วิถีที่ยั่งยืนและสนับสนุนการใช้จักรยาน หลังจากที่บรรดารัฐมนตรีขนส่งของสหภาพยุโรปได้ประกาศปฏิญญาแห่งลักเซมเบอร์กว่าด้วยการใช้จักรยานเป็นวิถีการขนส่งที่เป็นมิตรกับภูมิอากาศ (Declaration of Luxembourg on Cycling as a Climate Friendly Transport Mode) ไปเมื่อเดือนตุลาคม 2558 มาบัดนี้บรรดารัฐมนตรีสิ่งแวดล้อมก็เข้าร่วมกับพวกเขาในก้าวที่สำคัญอีกก้าวหนึ่งในการส่งเสริมการใช้จักรยานในระดับสหภาพยุโรป สหพันธ์ผู้ใช้จักรยานยุโรป (European’s Cyclists Federation – ECF) ต้อนรับปฏิญญากราซที่บรรจุหลายสิ่งหลายอย่างที่เราได้เรียกร้องไว้ในข้อเสนอแนะที่เรามีต่อยุทธศาสตร์การใช้จักรยานของสหภาพยุโรปด้วยความยินดี
ในการเรียกร้องให้มี “ข้อตกลงที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมเพื่อการเคลื่อนที่เดินทางใหม่ในยุโรป” และวางนโยบายการขนส่งไว้ในบริบทที่ใหญ่กว่า รัฐมนตรีเหล่านี้ตระหนักว่าจำเป็นต้องมีนโยบายที่ทะเยอทะยานยิ่งขึ้นไปอีก หากว่าจะให้บรรลุวัตถุประสงค์ของข้อตกลงภูมิอากาศปารีส (Paris Climate Agreement) และนโยบายคุณภาพอากาศต่างๆ ของยุโรป และปรับปรุงความปลอดภัย สุขภาพ และคุณภาพชีวิต ของพลเมืองยุโรป และทิศทางนี้ยังมีส่วนสนับสนุนการเติบโตทางเศรษฐกิจที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม และสร้างโอกาสใหม่ๆ สำหรับการทำธุรกิจและตำแหน่งงานที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมอีกด้วย
สิ่งที่โดดเด่นของปฏิญญาฉบับนี้คือ การแสดงความมุ่งมั่นที่จะปรับเปลี่ยนวิถีการขนส่งไปสู่การเป็นวิถีที่ยั่งยืน รวมถึงการใช้จักรยาน ซึ่งเท่าที่ผ่านมายังขาดไปในระดับยุโรป การให้บทบาทอย่างโดดเด่นกับวิธีการเคลื่อนที่เดินทางที่แข็งขันอย่างการเดินและการใช้จักรยานในปฏิญญาฉบับนี้ยิ่งช่วยเสริมความมุ่งมั่นนี้ให้เข้มแข็งยิ่งขึ้น โดยให้การยอมรับว่า การเดินและการใช้จักรยานเป็นวิธีการขนส่งที่ทัดเทียมกับวิธีการอื่น และเป็นส่วนหนึ่งที่สำคัญของห่วงโซ่การเคลื่อนที่เดินทางที่ใช้วิธีการหลายอย่างร่วมกัน รัฐมนตรีขนส่งและรัฐมนตรีสิ่งแวดล้อมได้เรียกร้องให้คณะกรรมาธิการยุโรป รัฐสมาชิก ฝ่ายบริหารปกครองในระดับภูมิภาคและท้องถิ่น และผู้มีส่วนได้เสียอื่นๆ พัฒนากรอบการทำงานเชิงยุทธศาสตร์และเชิงสนับสนุนของยุโรปขึ้นมาส่งเสริมการเคลื่อนที่เดินทางอย่างแข็งขัน มุ่งไปที่การเพิ่มส่วนแบ่งของวิถีการเคลื่อนที่เดินทางแบบนี้ในการขนส่งทั้งมวล โดยคำนึงถึง “ปฏิญญาแห่งลักเซมเบอร์กว่าด้วยการใช้จักรยานเป็นวิถีการขนส่งที่เป็นมิตรกับภูมิอากาศ” และงานที่กำลังดำเนินการอยู่ของแผนแม่บทเพื่อการส่งเสริมการใช้จักรยานทั่วยุโรปของคณะกรรมาธิการเศรษฐกิจเพื่อยุโรปขององค์การสหประชาชาติ (United Nations Economic Commission for Europe – UNECE) และองค์การอนามัยโลก (UNECE WHO Pan-European Master Plan for Cycling Promotion)
ECF สนับสนุนเป็นอย่างยิ่งต่อการเรียกร้องให้มีกรอบการทำงานเชิงยุทธศาสตร์นี้ และพิจารณาเห็นว่าข้อเสนอแนะต่อยุทธศาสตร์การใช้จักรยานของสหภาพยุโรป (Recommendations for an EU Cycling Strategy) สามารถใช้เป็นฐานของเอกสารนั้นด้วยการบูรณาการการเคลื่อนที่เดินทางอย่างแข็งขันเข้าไปในแผนการให้ทุนและการสนับสนุนทางการเงินของยุโรปทั้งในปัจจุบันและในอนาคต รวมทั้งการพัฒนาเครือข่ายการใช้จักรยานข้ามยุโรป (Trans-European Cycling Network – TEC) และโดยเฉพาะอย่างยิ่ง สนับสนุนโครงการต่างๆ สำหรับการเคลื่อนที่เดินทางที่แข็งขันของรัฐสมาชิก การพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานควรจะครอบคลุมจักรยานทุกประเภทและประกันการเชื่อมต่อระหว่างวิธีการเคลื่อนที่เดินทางต่างๆ กับการขนส่งสาธารณะและบริการการเคลื่อนที่เดินทางใหม่ๆ
ECF ยินดีที่ได้เห็นว่า บรรดารัฐมนตรีเหล่านี้ได้ตระหนักยอมรับถึงความสำคัญของเครือข่ายการขนส่งข้ามยุโรป (Trans-European Transport Network ย่อว่า TEN-T ซึ่งเป็นนโยบายของคณะกรรมาธิการยุโรปที่มุ่งพัฒนาให้มีเครือข่ายที่กว้างขวางทั่วทวีปยุโรปของถนน ทางรถไฟ เส้นทางน้ำในแผ่นดิน เส้นทางเดินเรือทะเล ท่าเรือ สนามบิน และสถานีรถไฟ – ผู้แปล) สำหรับการเคลื่อนที่เดินทางอย่างแข็งขัน ในการพัฒนาเครือข่ายการใช้จักรยานข้ามยุโรป เป็นเรื่องสำคัญที่จะต้องรำลึกว่า การพัฒนาเช่นนี้ได้เริ่มไปแล้วในรูปแบบของเครือข่าย EuroVelo (EuroVelo คือเส้นทางจักรยานระยะไกลที่พาดผ่านประเทศต่างๆ ในทวีปยุโรปที่ ECF ส่งเสริมให้มีการพัฒนาขึ้นทัดเทียมกับทางหลวงของรถยนต์ โดยขณะนี้มีไม่น้อยกว่า 15 เส้นทาง – ผู้แปล) ซึ่งได้มีการกล่าวถึงไว้ด้วยในคู่มือ TEN-T
• การส่งเสริมการเก็บข้อมูลที่สอดคล้องกัน การแบ่งปันข้อมูล และการเผยแพร่การปฏิบัติที่ดี
• การรวมผลประโยชน์ในด้านสุขภาพของการเคลื่อนที่เดินทางอย่างแข็งขันเข้าไว้ด้วยในโครงการและนโยบายด้านโครงสร้างพื้นฐานและการขนส่ง โดยเฉพาะการรวมเอาการเคลื่อนที่เดินทางอย่างแข็งขันเข้าไปในคู่มือ TEN-T ต่อการวิเคราะห์ต้นทุนและผลประโยชน์ของโครงการการลงทุน โดยใช้เครื่องมือการประเมินสุขภาพในแง่เศรษฐกิจ (Health Economic Assessment Tool – HEAT) ขององค์การอนามัยโลก (WHO)
• การยกระดับการพยายามสร้างความตื่นตัวในระดับชาติและกว้างขวางทั่วสหภาพยุโรปในเรื่องผลประโยชน์หลายด้านของการเคลื่อนที่เดินทางอย่างแข็งขันต่อสุขภาพ ต่อสภาพแวดล้อมเมืองที่น่าอยู่ ปลอดภัย และมีเสน่ห์เจริญตาเจริญใจ และต่อความดึงดูดใจทางเศรษฐกิจในท้องถิ่นและระดับภูมิภาค
• การให้การสนับสนุนต่อการริเริ่มดำเนินการที่มุ่งส่งเสริมการเปลี่ยนพฤติกรรมและการสร้างสภาพแวดล้อมที่ปลอดภัย เช่น ถนนที่ขี่จักรยานได้และเดินได้ให้พลเมืองสามารถเคลื่อนที่เดินทางอย่างแข็งขันได้อย่างกว้างขวาง
นี่เป็นข้อเสนอแนะในเชิงบวก ECF หวังว่ามันจะแปรออกมาเป็นนโยบายที่เป็นรูปธรรม รวมทั้งนโยบายด้านภาษีด้วย หากจะให้การเปลี่ยนพฤติกรรมประสบความสำเร็จ เราจำเป็นต้องมีสภาพแวดล้อมทางด้านการเงินและทางด้านกฎเกณฑ์กำกับที่เอื้ออำนวย (แรงจูงใจทางการเงินต่อการใช้จักรยาน และการลดการอุดหนุนที่สร้างอันตรายต่อสภาพแวดล้อม เช่น การอุดหนุนรถยนต์ของบริษัท) และไม่มีภาระใหม่ๆ ให้กับการใช้จักรยาน (การปฏิรูปภาษีมูลค่าเพิ่มของสหภาพยุโรป, คำสั่งเรื่องการประกันยานยนต์ [Motor Vehicle Insurance Directive])
การสร้างระบบการเคลื่อนที่เดินทางที่ปลอดภัยสำหรับผู้ใช้ทุกคน
ปฏิญญาฉบับนี้ยังมีปฏิบัติการหลายอย่างที่เสนอแนะให้ทำในเรื่องของความปลอดภัยทางถนนที่สามารถสร้างผลทางบวกให้กับผู้ใช้จักรยาน ปฏิญญากล่าวว่า ควรจะพิจารณาผู้ใช้จักรยานและคนเดินเท้าเป็นการเฉพาะในบริบทของการเปลี่ยนแปลงที่กำลังเกิดขึ้นในขณะนี้กับการจัดการความปลอดภัยโครงสร้างพื้นฐานถนน (Road Infrastructure Safety Management) นี่เป็นสิ่งที่ ECF ได้ล็อบบี้ให้ได้มาตลอด เราคิดว่า TEN-T การให้ทุนจากสหภาพยุโรป และถ้าขอบเขตสามารถขยายออกไปได้ ถนนในเบื้องต้นทั้งหลายจำเป็นต้องคิดถีงผู้ใช้จักรยานและคนเดินเท้า ในขณะนี้สมมติฐานมีอยู่ว่ามีแต่ยานยนต์เท่านั้นที่ใช้มัน ดังนั้นจึงถูกออกแบบและวางแผนโดยมีแต่ยานยนต์เท่านั้นอยู่ในใจ นี่เป็นความผิดพลาด มีอยู่หลายแห่งที่ผู้ใช้จักรยานและคนเดินเท้าใช้ถนนแบบนี้ มันจึงเป็นข่าวที่ยอดเยี่ยมว่ารัฐมนตรีเหล่านั้นตระหนักยอมรับถึงความสำคัญของการที่ผู้ใช้จักรยานและคนเดินเท้าใช้โครงสร้างพื้นฐานถนนเช่นกัน อย่างไรก็ตาม ขณะนี้มีความแตกต่างในด้านคุณภาพอย่างใหญ่หลวงในส่วนนี้ของเครือข่ายถนนเมื่อคำนึงถึงโครงสร้างพื้นฐานที่ดีสำหรับการเดินและการใช้จักรยาน เรายังคิดด้วยว่าคณะกรรมาธิการยุโรปควรตั้งข้อกำหนดขั้นต่ำด้านคุณภาพสำหรับโครงสร้างพื้นฐานการใช้จักรยาน ไปช่วยให้รัฐสมาชิกมีความรู้ในการออกแบบและการสร้างโครงสร้างพื้นฐานสำหรับผู้ใช้จักรยาน เรื่องนี้สำคัญเป็นการเฉพาะเนื่องจากเครือข่ายนี้จำนวนมากได้รับทุนจากสหภาพยุโรป ดังนั้นสหภาพยุโรปควรจะสามารถเข้าใจว่าจะตัดสินและประเมินการออกแบบ การวางแผน และการดำเนินการอย่างไร งานของ ECF ในเรื่องนี้สามารถหาได้ที่นี่
ปฏิญญาฉบับนี้ยังตั้งข้อสังเกตด้วยถึงความก้าวหน้าอย่างใหญ่หลวงของเทคโนโลยียานพาหนะซึ่งอาจเป็นประโยชน์ต่อผู้ใช้จักรยานและคนเดินเท้าได้ ขณะนี้มีการทบทวนระเบียบความปลอดภัยทั่วไป (General Safety Regulations) กันอยู่ที่บรัสเซลล์ และอย่างที่บรรดารัฐมนตรีตระหนักถึงในปฏิญญาฉบับนี้ เทคโนโลยีจำนวนมาก เช่น การให้ความช่วยเหลือด้านความเร็วอย่างอัจฉริยะ (Intelligent Speed Assistant), การห้ามล้อฉุกเฉินอย่างอัตโนมัติ (Automatic Emergency Braking) และการมองเห็นโดยตรง (Direct Vision) ที่ดีขึ้นสำหรับรถบรรทุก จะนำไปสู่การลดลงอย่างน่าตื่นเต้นของการสูญเสียชีวิตและการบาดเจ็บร้ายแรง งานของ ECF ในเรื่องนี้สามารถหาได้ที่นี่เช่นกัน
การทำให้ระบบการเคลื่อนที่เดินทางทั้งมวลยั่งยืนยิ่งขึ้น
ในปฏิญญาฉบับนี้ รัฐมนตรีเหล่านั้นยังได้กล่าวถึงเรื่องอื่นอีกหลายจุด เช่น การเคลื่อนที่เดินทางด้วยพลังงานไฟฟ้าและการใช้หลายวิธีการเคลื่อนที่เดินทางที่สามารถมีผลทางบวกต่อการใช้จักรยาน
• พวกเขาเรียกร้องให้ส่งเสริมการนำการเคลื่อนที่เดินทางด้วยไฟฟ้ามาใช้และตอบสนองต่อความต้องการให้การเคลื่อนที่เดินทางใช้ไฟฟ้าเป็นพลังงานในทุกวิธีการเดินทาง ในขณะที่โชคร้ายว่าไม่มีการเอ่ยถึงการใช้จักรยานด้วยไฟฟ้าในบทที่ว่าด้วยการเคลื่อนที่เดินทางด้วยไฟฟ้าในปฏิญญานี้ การอ้างอิงถึง “ทุกวิธีของการขนส่ง” อาจเป็นฐานสำหรับนโยยายการเคลื่อนที่เดินทางด้วยพลังงานไฟฟ้าที่ไม่เน้นไปที่รถยนต์เท่านั้น
• ปฏิบัติการที่มีการเสนอแนะในปฏิญญานี้ให้ทำอีกอย่างหนึ่งคือ การสนับสนุนการยกระดับความตื่นตัวการวางแผนการเคลื่อนที่เดินทางอย่างยั่งยืนและนโยบายการใช้ที่ดินไปขัดขวางต่อต้านการขยายเขตเมืองให้กว้างออกไป และให้แรงจูงใจแก่การเปลี่ยนวิธีเคลื่อนที่เดินทางและสภาพแวดล้อมและการเชื่อมต่อวิธีการเคลื่อนที่เดินทางต่างๆ ที่เป็นมิตรกับภูมิอากาศ และการเข้าถึงในเมืองและภูมิภาค
• ปฏิญญาฉบับนี้ยังได้กล่าวถึงอย่างเห็นได้ชัดถึงการเพิ่มขึ้นของการเคลื่อนที่เดินทางหลายวิธีและการเชื่อมต่อของการขนส่งระบบรางกับการใช้จักรยานผ่านการมีที่จอดจักรยานและการอนุญาตให้จักรยานเดินทางไปกับรถไฟได้ ECF หวังว่านี่จะชี้นำจุดยืนของรัฐมนตรีขนส่งในการเจรจาที่กำลังดำเนินอยู่ระหว่างสหภาพกับรัฐสภายุโรปในเรื่องการทบทวนระเบียบสิทธิผู้โดยสารรถไฟของสหภาพยุโรป (EU Railway Passenger Rights Regulation)
สำหรับ ECF แล้ว ปฏิบัติการต่างๆ ที่เสนอแนะให้ทำในปฏิญญาฉบับนี้ชี้ไปในทิศทางที่ถูกต้อง คือแสดงถึงการตระหนักยอมรับว่าการใช้จักรยานเป็นส่วนที่สำคัญส่วนหนึ่งของระบบการเคลื่อนที่เดินทางและเป็นคำตอบให้กับปัญหาท้าทายจำนวนมากในการขนส่งและนโยบายสิ่งแวดล้อม เรายินดีที่หลังจากรัฐมนตรีขนส่งได้ทำไปก่อนหน้าแล้ว รัฐมนตรีสิ่งแวดล้อมของสหภาพยุโรปก็สนับสนุนการใช้จักรยานอันเป็นหัวใจของข้อเสนอแนะสำหรับยุทธศาสตร์การใช้จักรยานสหภาพยุโรปที่ ECF ได้พัฒนาขึ้นมาร่วมกับกลุ่มใหญ่ของสัมพันธมิตรของผู้มีส่วนได้เสียต่างๆ
—————————————————————————————————–
กวิน ชุติมา กรรมการมูลนิธิสถาบันการเดินและการจักรยานไทย
เก็บความแปลจาก EU Transport + Environment Ministers Commit to Green Deal for Mobility in Europe, Emphasising Role of Cycling เขียนโดย Holger Haubold ใน ECF E-Newsletter, 30 October 2018)
